Wróć na początek strony
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści głównej
Przejdź do danych kontaktowych
Przejdź do menu górnego
Przejdź do menu prawego
Przejdź do menu dolnego
Przejdź do menu bocznego
Przejdź do mapy serwisu

Prusy

Prusy

Artykuł

Prusy
Jest to duża wieś wielodrożnica z dużym założeniem dworskim położona nad Małą Ślęzą na wys. 170 – 178 m. Archeolodzy stwierdzili osadę kultury łużyckiej i średniowieczne grodzisko. Pierwotnie wymieniano nazwę Praus, prawdopodobnie w XLLL w. osiedlono tu jeńców Prusów. W  wyższej części wsi widać z daleka kościół parafialny p.w. Św. Wawrzyńca, pierwotny zbudowany w końcu XLLL w., rozbudowany w XV w. i XVII w. (wzmiankowany w dokumentach po raz pierwszy w 1318 r.) Został on odrestaurowany w XIX w, remontowany w 1969 r. Jest to budowla założona na planie prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu, oskarpowana z dachem dwuspadowym, krytym dachówka. Ściany przyozdobione sgraffitem pozorującym boniowanie. Otwory okienne w części pd. ostrołukowe, w  części pn. eliptyczno–łukowe. Piękne portale; pn. z k. XIII w. ostrołukowy z półkolumnami, pd. z przeł. XV/XVI w. dwuramiennym ściętym łukami, a zach. (w wieży) – z łukiem odcinkowym, z neogotyckimi sterczynami nałożonymi na ścianę. Na ścianie pd. – zegar słoneczny. Wnętrze o układzie dwunawowym. Północną starsza zbudowana w końcu XIII w. zasklepiona w 1497 r. ma ona kwadratowe prezbiterium nakryte sklepieniem krzyżowo–żebrowym oraz nawę krytą dwuprzęsłowym sklepieniem gwiaździstym. Nawa pd. ma sklepienie kolebkowe z lunetami. Ołtarze barokowe z XVIII w., chrzcielnica manierystyczna – pocz. XVII w., rzeźby św. Józef i główka aniołka barokowe z k. XVII w. Św. Grzegorz – barokowa pocz. XVIII w., obraz „Uwolnienie św. Piotra”. olej na płótnie z  1 poł. XVIII w., renesansowa płyta nagrobna z piaskowca z pocz. XVII w. Dwie kolumny z gotyckimi kapitelami z k. XIII w. Okno gotyckie z pocz. XIV w. Stalle i drzwi manierystyczne z pocz. XVII w. Spiżowy dzwon z  pocz. XVI w. Z wyposażenia ruchomego: barokowe: 2 lichtarze mosiężne, naczynie na wodę święconą, patera i kadzielnica, klasycystyczny lichtarz żeliwny, neogotycki dzbanek i neobarokowy relikwiarz, Ściany dekorowane nowymi małowidłami na tynkach. Wokół kościoła kamienny mur obronny z resztką kapliczek nagrobnych. Drugim bardzo ciekawym obiektem są ruiny renesansowego pałacu zbudowanego w  roku 1608, przebudowanego w XVIII w. Jest to założenie kwadratowe z  dziedzińcem w środku, z ryzalitem od wsch., otoczone fosą napełnioną wodą. Od frontu przez fosę przerzucony kamienny most prowadzący do bramy, nad którą jest kartusz herbowy oraz rok budowy. Zbudowany z cegły otynkowany z narożami boniowanymi. Cały obiekt piętrowy podpiwniczony. Pozostały mury oraz część stropów nad parterem i stropy nad przyziemiem. Zachowane sklepienia kolebkowe. W dawnej kaplicy pałacowej zachowały się na ścianach ślady malowideł. Trzeba niestety stwierdzić, że pałac miał po wojnie tylko uszkodzone dachy, ale brak gospodarza i napraw spowodował jego ruinę. Za pałacem jest krajobrazowy park o pow. 6,5 ha. W drzewostanie są lipy, jesiony, dęby, świerki, graby, buki, topole, jawory, modrzew, ale też miłorząb, buk odmiany zwisającej, wierzba płacząca i sosna czarna. Na niektórych drzewach bluszcz. W runie zawilce gajowy i żółty, jasnoty, kokorycz pełna, kokoryczka wielokwiatowa, fiołki wonny i leśny i inne. Kilka drzew świadczy o starym założeniu albo pozostałości pierwotnego lasu z nad przepływającą tu Małą Ślęzą. Do pomnikowych drzew należą:
  • kasztanowiec zwyczajny rosnący nad fosą o obw. 275 cm.
  • dąb szypułkowy w pn.-zach. części nad rzeką o obw. 440 cm i wysokości ponad 25 m.
  • buk pospolity nad rzeką przy mostku o obw. 290 cm i wys. 25 m.
  • jesion wyniosły po wsch. stronie przy płocie o obw. 440 cm. wysokości 30 m.
Na zachodnim krańcu parku zaczyna się aleja starych o fantastycznych kształtach lip wyprowadzająca w pole. Po dwóch zakrętach w lewo dochodzi do szosy prowadzącej do Rakowic. Obok na nieczynnym kominie przy masarni znajduje się co rok zasiedlane gniazdo bocianie. Naprzeciw pałacu po drugiej stronie ulicy w zabudowaniach folwarcznych znajdują się dwie oficyny dworskie. Jedna (Nr 24) jednopiętrowa z XVIII w. przebudowana w XIX w., z dachem dwuspadowym. Druga (Nr 28) z 2 poł. XIX w. też murowana, piętrowa z również z dachem dwuspadowym. Wracając od pałacu do centrum wsi warto jeszcze zobaczyć dom mieszkalny Nr 37 parterowy z poddaszem z pocz. XX w. o parterze murowanym i poddaszem konstrukcji szkieletowej. W  górnej części wsi pod Nr 88 znajduje się stara kuźnia zbudowana w  latach 1826 – 27, obecnie używana jako magazyn opakowań, bardzo zdewastowana. Jeszcze wyżej pod Nr 2 stoi duży barokowy spichlerz dworski, z początku XVIII w. Jest to budynek murowany z kamienia, trzykondygnacyjny, z dachem czterospadowym z lukarnami, pokryty dachówką, użytkowany przez PZZ.W Prusach, które niegdyś były wsią gminną jest dość duże zaplecze usługowo-handlowe. Znajduje się tu szkoła podstawowa, ośrodek zdrowia, klub Ruchu, różne branżowe sklepy i warsztaty rzemieślnicze. Gdy od pd. najwyższego krańca wsi przejdziemy szosą w kierunku Maleszowa wśród łąk nad Małą Ślęzą zobaczymy dwa piękne dęby szypułkowe o obw. 590 i 540 cm i wysokości ok. 20 m. o pięknych rozłożystych koronach. Wiele mniejszych dębów rośnie jeszcze wzdłuż Małej Ślęzy i płynącej z drugiej strony łąki Młynówki. Kolejny pomnikowy dąb zobaczymy wśród pól idąc polną drogą od wspomnianej łąki wprost w kierunku zabudowań dworskich ma on obw. 450 cm. i wys. 18 m.

 

Wojciech Bochnak
Najbliższe wydarzenia

Gmina Kondratowice

Adres: ul. Nowa 1, Kondratowice, 57-150 Prusy
tel.: +48 71 39 276 81, +48 71 39 260 60
fax: +48 71 39 260 21
email: sekretariat@kondratowice.pl
NIP: 914-11-96-122   /   Regon: 931934940

Godziny otwarcia

pn. - wt. - 7:30 do 15:30
śr. - 7:30 do 17:00
czw.  - 7:30 do 15:30
pt. - 7:30 do 14:00

Dane do przelewów

Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie
Nr konta: 39 9588 0004 0000 1111 2000 0090

Niniejszy serwis internetowy stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Informacja na temat celu ich przechowywania i sposobu zarządzania znajduje się w Polityce prywatności. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie informacji zawartych w plikach cookies - zmień ustawienia swojej przeglądarki.